De procedure tegen Fiat Chrysler

In de periode vanaf (ruimschoots) 2009 tot en met heden zijn in onder meer de volgende door de FCA Groep gevoerde merken: Fiat, Alfa Romeo en Jeep, illegale “sjoemelsoftware” in miljoenen van hun dieselvoertuigen geïmplementeerd. Het doel van deze sjoemelsoftware is simpel: voertuigen in een “schone” stand voldoen aan de geldende emissienormen in een testomgeving, maar schakelen om in een “vervuilende” stand nadat 22 minuten zijn verlopen, terwijl de emissietest (destijds een NEDC test) na standaard 20 minuten eindigt.

Tijdens emissietesten die daadwerkelijk op de openbare weg plaatsvinden en langer duren dan de NEDC-testduur van 20 minuten, laten de getroffen voertuigen echter een aanzienlijk hogere uitstoot zien van onder meer stikstofoxide (NOx). Het omzeilen van deze emissietesten werd gedaan om onder meer te kunnen besparen op kosten, het verbeteren van de prestaties van het voertuig, en om concurrentiedoeleinden.

Fiat Chrysler Automobiles N.V. (“FCA”), de top holding van de FCA Groep, heeft in de Verenigde Staten van Amerika voor een bedrag van USD 800 miljoen geschikt nadat de EPA (Environmental Protection Agency) de aanwezigheid van sjoemelsoftware in haar voertuigen heeft bevestigd. In Europe, de Nederlandse RDW en de Duitse evenknie, de KBA, hebben ook de aanwezigheid van sjoemelsoftware in bepaalde motoren vastgesteld, die gebruikt worden in verschillende Fiat, Alfa Romeo en Jeep modellen.

De Nederlandse RDW heeft FCA opgeroepen een terugroepactie te organiseren voor bepaalde modellen om alsnog te voldoen aan de huidige wetgeving en de toepasselijke Euro 5 of Euro 6 emissienormen. De RDW heeft aangekondigd dat zij mogelijkerwijs de typegoedkeuring van die modellen zal intrekken als FCA geen gehoor aan die oproep geeft, wat ertoe kan leiden dat die voertuigen niet meer op de openbare weg mogen.

Tot op heden heeft FCA geweigerd om aansprakelijkheid te erkennen en haar verantwoordelijkheid te nemen richting haar afnemers. Buiten het feit dat het gedrag van FCA uw portemonnee raakt, heeft dat ook negatieve invloed op mens en milieu in algemene zin.

Met haar onethische gedrag, heeft FCA (en aan haar gelieerde ondernemingen) zich schuldig gemaakt aan (consumenten) fraude en dient zij verantwoording af te leggen.

Wat doen wij?

Een grote onderneming als FCA gaat ervan uit dat individuen als u niet de middelen hebben om hun gedrag aan de orde te stellen. Tot vrij recent waren de collectieve actie in Europa ook verspreid. Hierdoor konden fraudeurs als FCA hun aansprakelijkheid jegens consumenten veelal ontlopen, die schade lijden doordat hun voertuig minder waard is, zij meer (onderhouds)kosten moeten dragen en nadeel ondervinden nadat bijvoorbeeld wel “herstel” heeft plaatsgevonden zulks ten koste van de prestaties van het voertuig. Nu met relatief nieuwe wetgeving in Nederland, zoals de WAMCA, heeft DEJF nu de mogelijkheid om alle in Europa benadeelde partijen te vertegenwoordigen en organisaties als FCA, hun importeurs en dealers, ter verantwoording te roepen.

HUIDIGE STATUS

Op 22 oktober 2022 oordeelde het Hof dat het bevoegd is te oordelen over vorderingen van gedupeerden die hun auto’s in Nederland hebben gekocht of geleaset, maar niet over vorderingen van gedupeerden die hun auto buiten Nederland hebben gekocht of geleased. Daarnaast oordeelde het Hof dat het oude collectieve actierecht van toepassing is op Euro-5 auto’s en de WAMCA op Euro 6 auto’s. Emissions Justice is tevreden met het rechtsmachtsoordeel ten aanzien van de Nederlandse achterban en het oordeel dat de WAMCA van toepassing is op de € 6 auto’s. Tegen de andere oordelen zal zij cassatie instellen.

VERLOOP VAN DE PROCEDURE

• Op 31 augustus 2020 bracht Stichting Diesel Emission Justice een dagvaarding uit tegen Stellantis N.V. (voorheen Fiat Chrysler Automobiles N.V.), FCA Italy S.p.A, Alfa Romeo S.p.A, FCA US Ltd, de Nederlandse importeur FCA Netherlands B.V. en de Nederlandse autodealers.
• Op 2 december 2020 verschenen de gedaagden in de procedure bij de rechtbank Amsterdam.
• Op 24 maart 2021 stelde de rechtbank de procesorde vast. De procesorde is hier te vinden. De eerste fase van de procedure heeft betrekking op de bevoegdheid van de rechtbank Amsterdam en de toepasselijkheid van het (nieuwe) collectieve actierecht, de WAMCA.
• Op 16 juni 2021 voerden de gedaagden schriftelijk verweer tegen de bevoegdheid van de rechtbank Amsterdam en toepasselijkheid de WAMCA.
• Op 18 januari 2022 vond een zitting over deze onderwerpen plaats.
• Op 30 maart 2022 deed de rechtbank Amsterdam uitspraak over haar rechtsmacht en over de toepasselijkheid van de WAMCA. Het vonnis is hier te vinden. De rechtbank Amsterdam oordeelde, kort samengevat, dat zij bevoegd is ten aanzien van de gehele EU achterban van Emissions Justice. De rechtbank oordeelde ook dat het WAMCA niet van toepassing is. Dat betekent dat Emissions Justice in deze procedure alleen een verklaring voor recht kan vorderen over (onder meer) de ontoelaatbaarheid van de sjoemelsoftware, maar niet collectief schade kan vorderen. Deze schadevorderingen zouden in afzonderlijke procedures moeten worden afgehandeld.
• Op 29 juni 2022 stelde Emissions Justice tussentijds hoger beroep in tegen het vonnis van 30 maart 2022.
• De rechtbank hield de procedure in eerste aanleg aan in afwachting van de uitkomst van het hoger beroep.
• Op 1 november 2022 dienden gedaagden hun verweer in het tussentijds hoger beroep in. Zij bepleiten dat de WAMCA niet van toepassing is op deze procedure. Daarnaast hebben zij ook incidenteel hoger beroep ingesteld tegen het oordeel van de rechtbank dat zij bevoegd is om kennis te nemen van alle vorderingen van de niet-Nederlandse achterban van Emissions Justice.
• Op 10 januari 2023 reageerde Emissions Justice inhoudelijk op het incidenteel hoger beroep van de gedaagden.
• De zitting bij het gerechtshof Amsterdam vond plaats op 18 januari 2024.
• Het arrest van het gerechtshof wordt in Augustus 2024 verwacht.
• Op 13 augustus 2024 wees het Hof Amsterdam een tussenarrest (lees hier). Hierin is geoordeeld dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft, maar niet ten aanzien van vorderingen van gedupeerden die buiten Nederland een voertuig hebben gekocht of geleased. Verder oordeelde het gerechtshof dat artikel 3:305a (oud) BW van toepassing is op de vorderingen met betrekking tot de Euro-5 motoren en dat de WAMCA van toepassing is op de vorderingen met betrekking tot de Euro-6 motoren.  Het Hof bevestigde deze beslissing bij arrest van 22 oktober 2024 en wees de zaak terug naar de rechtbank.
• Emissions Justice is tevreden met het rechtsmachtsoordeel ten aanzien van de Nederlandse achterban en het oordeel dat de WAMCA van toepassing is op de € 6 auto’s. Tegen de andere oordelen zal zij cassatie instellen.